Van onze contactpersoon uit Zuid-Oost Azië
De afgelopen 3 weken ben ik in Nederland geweest omdat we de paspoorten van onze kinderen moesten verlengen en vanwege lockdowns elders kon dat alleen in Nederland.
Vooraf
Al lang volg ik de nieuwe media en probeer zo een realistisch beeld te krijgen over de situatie in de wereld en ook in Nederland. Ik was dus zeker op de hoogte van wat er in Nederland speelt, maar toch was ik ook heel benieuwd hoe ik dat zou ervaren. Twee jaar geleden was ik ook voor een paar weken in Nederland, maar de situatie was nu natuurlijk wel anders. Van mensen die vooral de oude media volgen hoorde ik dat ik het vast heel erg fijn zou vinden om in Nederland weer vrijheid te ervaren, want in het land waar ik woon heerst echt een behoorlijk strikte lockdown.
Nuchtere Nederlanders?
We verbleven vooral in het Oosten van het land. Verder hebben we ook nog wat door Nederland gereisd. Ik ben geschrokken en vond het heftig.
Wáár zijn de weldenkende nuchtere Nederlanders gebleven? Waar is de warmte en gezelligheid gebleven als je even naar de plaatselijke groenteboer gaat?
Mensen deinzen letterlijk achteruit als je ook maar een stap in hun richting zet. Dit ervoer ik al direct de eerste dagen. Op de markt staat iedereen automatisch een eind uit elkaar, schijnbaar achteloos worden de handdesinfectie pompjes bij ingang van de winkels gebruikt. Bij de huisarts zag ik mensen in de wind buiten zitten op witte stoeltjes met twee meter afstand ertussen, wachtend op hun beurt om naar binnen te gaan. Bij de bakker mochten we niet samen met mijn moeder naar binnen omdat we dan met 4 in plaats van 3 mensen in de winkel stonden.
Waar is de gezelligheid gebleven…
Als je in een rij buiten de winkel staat te wachten, met zeker anderhalve meter afstand, is het lastig om even een gezellig gesprekje te voeren, zoals ‘vroeger’ als je gezamenlijk stond te wachten. Ik heb nauwelijks een glimlach gezien. Een ijsje kopen: “maximaal één gezin per keer in de winkel, voor uw en onze gezondheid”. En dan staat er een lange rij mensen te wachten buiten voor de deur. Ook ik voel de druk van al die wachtende mensen als mijn jongste een tijdje staat te aarzelen welke smaak hij graag wil. En dan buiten dat ijsje eten: niet naast vreemden op een bankje gaan zitten. Het collectief genieten van de nazomer voel ik zo niet… Ik mis het contact met andere mensen, het ‘gewone’ vluchtige contact met mensen die je niet persoonlijk kent, maar waar je een kort momentje samen deelt.
Normaliseren van veranderingen
Bij het betalen (liefst niet cash, maar daar werk ik niet aan mee) wordt verzocht om huidcontact met de caissière te vermijden, dus het is altijd wat manoeuvreren onder het tussenscherm door. De kassabon? Dat moet je zelf uit de machine halen die nu naar de klant gericht staat opgesteld.
Ik heb veel mensen gesproken die zeiden: ‘ja, maar joh, het is al zoveel soepeler, dit merken we nauwelijks meer hoor, het is veel erger geweest’.. En dat vind ik een zorgelijke ontwikkeling: de normalisering van deze veranderingen. Dat mensen niet meer vóelen dat er zóveel letterlijke en figuurlijke afstand is ontstaan. Een elleboog of in veel gevallen een ‘boks’ die je krijgt bij het begroeten. In het land waar ik woon zijn we het hoe dan ook niet gewend om elkaar een hand te geven, maar vouwen we onze eigen handen voor onze borst en buigen lichtjes. Waarom nu in Nederland een ‘boks’? Het komt op mij niet als vriendelijk over en ik ben verbaasd dat ook oudere mensen deze begroeting toepassen. Het kan toch vriendelijker? Ook als je geen hand wilt geven om welke reden dan ook? Als je toch op je beurt aan het wachten bent, buiten op een bankje voor de plattelandswinkel, dan kun je toch een gesprekje voeren met mensen die daar ook zitten? Ik heb het echt niet gezien.
Verdeeldheid
Bij wat meer diepgaande gesprekken kom ik erachter dat heel veel mensen last hebben van de verdeeldheid die er heel geniepig is ingeslopen: het ‘zij’ en ‘wij’.. Onder geprikte mensen en niet-geprikte mensen, eigenlijk iedereen voelt zich ongemakkelijk. Ik ervaar verwarring bij veel mensen en door het hele proces van afstand houden en alles wat ik hiervoor beschreef, merk ik dat mensen zich hoe dan ook ongemakkelijk voelen. Het niet meer de straat op mogen is dan wel voorbij, maar het leed lijkt geschied: er is verwijdering opgetreden. En de figuurlijke versie daarvan komt op mij over als de ergste. Mensen voelen onbegrip vanuit ‘die andere partij’ maar lijken niet in staat om dat vanuit zichzelf bespreekbaar of overbrugbaar te maken.
Ik heb het een paar keer geprobeerd: bij zogenaamde handhavers vanuit empathie te reageren: ‘Goh, wat moet het lastig zijn om hier steeds mensen op te gaan wijzen, dit maakt je werk er niet fijner op lijkt me? Lukt het je om hier als persoon mee om te gaan?’ Een verbaasde blik maakte dan eigenlijk altijd plaats voor verwarring en schrik met vervolgens een in de schulp terugtrekken van de persoon, meteen weer verharding.
Uiteraard heb ik contact met veel mensen die net als ik weet hebben wat er in het grote geheel aan het gebeuren is en de verbinding onderling is groot. Ik vond het fijn om gelijkgestemde Nederlanders te ontmoeten en ervaringen uit te wisselen. Maar: het voelt als een soort afgesloten groep, wederom dus een ‘wij en zij’.. en bijna een ondergrondse manier van functioneren: “hoe kom jij onder bepaalde regels uit? Waar haal jij echt goede gezondheidsadviezen? Wat ga jij doen als je straks op je werk niet meer onder de verplichte prik uitkomt? Hoe ga jij ermee om als je ‘aangevallen’ wordt?” Een bijna stiekeme verbinding, openheid lijkt moeilijk te worden.
Tot slot
Zonder het paspoortengedoe was ik niet naar Nederland gekomen, maar het was natuurlijk heel fijn om mijn familie, goede vrienden en via de andere mediakanalen gevonden nieuwe vrienden te zien. Mijn kinderen konden eindelijk weer even fietsen en met andere kinderen in contact komen, allemaal dingen die niet mogelijk zijn onder de huidige maatregelen hier in ons woonland.
Maar met dit schrijven hoop ik dat mensen zich realiseren wat er in Nederland op sociaal vlak in de maatschappij is geslopen. En natuurlijk, iedereen ervaart het anders, maar misschien biedt het net een beetje een ander perspectief als je de ervaring van een buitenstaander leest.
Ik wens de Nederlanders openheid toe en sociale interactie waarbij iedereen zijn of haar ruimte in mag nemen, ongeacht hoe hij of zij in het leven staat.
Een warme groet!