Feiten
Het uitroepen van een pandemie door de WHO
- Door de lidstaten van de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) is in 2005 de gewijzigde International Health Regulations (IHR) (Internationale Gezondheids Regeling) aangenomen en in 2007 in kracht getreden. In dit verdrag is de samenwerking tussen de 196 lidstaten geregeld om de internationale verspreiding van ziektes en andere gezondheidsrisico’s tegen te gaan en een onnodige verstoring van internationaal verkeer goederen en mensen te voorkomen.
- In de IHR is bepaald dat, in het geval in een lidstaat zich een incident met de uitbraak van een virus voordoet, dit aan de WHO gemeld dient te worden. Artikel 12 IHR geeft de directeurgeneraal van de WHO de bevoegdheid om te bepalen of een gemeld geval een Public Health Emergency of International Concern (PHEIC) vormt. De IHR definieert een PHEIC als an extraordinary event which is determined to constitute a public health risk to other States through the international spread of disease and to potentially require a coordinated international response. Dit is het geval als er sprake is van een ernstige en ongebruikelijke situatie die implicaties heeft voor de gezondheid buiten de grenzen van de betroffen staat en mogelijk onmiddellijke en internationale actie vereist. De directeur-generaal van de WHO heeft sinds 2007 vijf keer eerder PHEIC uitgeroepen:
– 2009 H1N1 influenza pandemic;
– 2014 setbacks in polio global eradication efforts;
– 2014 West Africa Ebola epidemic;
– 2016 Zika virus outbreak;
– 2018-‘19 Kivu Ebola epidemic.
- Op 22 en 23 januari 2020 heeft er naar aanleiding van de uitbraak van COVID-19 in China een bijeenkomst plaatsgevonden van het Emergency Committee onder leiding van de directeurgeneraal. Tijdens deze bijeenkomst was er onvoldoende steun om de uitbraak als een PHEIC te kwalificeren. Volgens de gegevens uit China zou het virus in 25% van de besmettingen tot ernstige complicaties leiden met een fataliteitsratio van 4%. De overdraagbaarheid van het virus van mens tot mens en een geschatte overdrachtsratio R0 van 1,4 tot 2,5 wordt wel als zorgwekkend beschouwd. De landen van de Europese Unie vonden het echter te vroeg om de casus tot een PHEIC op te schalen. Tijdens een vervolgbijeenkomst op 30 januari van het Emergency Committee stemmen deze landen alsnog in met het voorstel om COVID-19 op te schalen naar een PHEIC. Dit betekent dat overeenkomstig artikel 49 IHR de WHO alle lidstaten informeert en aanbevelingen doet voor de te nemen maatregelen.
Productie 1: Statement Emergency Committee 23 januari 2020
- In een persconferentie op 11 maart 2020 heeft de directeur generaal van de WHO COVID-19 gekwalificeerd als een pandemie. Volgens de directeur-generaal waren er op dat moment wereldwijd 4.291 mensen met COVID-19 gestorven. In ongekend ferme bewoordingen roept directeur-generaal de lidstaten op tot ‘urgent and aggressive action’. Overeenkomstig artikel 49 IHR zijn aan de lidstaten aanbevelingen gedaan met betrekking tot de te nemen maatregelen. Volgens de in 2009 om onduidelijke redenen gewijzigde definitie is een pandemie the worldwide spread of a new disease.1 De schadelijkheid van een virus is daarmee geen criterium meer voor het uitroepen van een pandemie.Productie 2: verklaring directeur-generaal 11 maart 2020
De reactie in Nederland op de oproep van de WHO - Op 24 januari 2020 is er een Outbreak Management Team samengeroepen. Dit door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) samengestelde team van experts adviseert het ministerie van Volksgezondheid over het virus en eventueel te nemen maatregelen Bij ministerieel besluit van 28 januari 2020 is het novel coronavirus (2019-nCoV) aangemerkt als behorende tot groep A, bedoeld in artikel 1, onderdeel e, van de Wet publieke gezondheid. Dit besluit is op 31 januari 2020 in de Staatscourant gepubliceerd.
Productie 3: ministerieel besluit 28 januari 2020
- In een brief van 14 februari 2020 deelt de minister voor Medische Zorg mede dat er nog geen besmettingen in Nederland aangetroffen zijn. Het doel van het huidige beleid is om verspreiding binnen Nederland te voorkomen als een incidentele introductie zich aandient.
Productie 4: brief 14 februari 2020
- In een brief van de minister voor Medische Zorg aan de Tweede Kamer van 6 maart 2020 worden personen in Noord-Brabant met ziekteverschijnselen opgeroepen zoveel mogelijk thuis te blijven en afstand te houden van andere mensen.
Productie 5: brief 6 maart 2020
- Bij brief van 13 maart 2020 informeert de minister van Justitie en Veiligheid de Kamer dat er een nationale crisisstructuur ingericht wordt bij de aanpak van brede maatschappelijke consequenties van de uitbraak COVID-19 (coronavirus) in overeenstemming met het Instellingsbesluit Ministeriële Commissie Crisisbeheersing 2016 (Stcrt. 2016, nr. 48258) en het Nationaal Handboek Crisisbesluitvorming.
Productie 6: brief aan de Kamer van 13 maart 2020
- Nadat het aantal besmettingen oploopt, wordt in een persconferentie van de minister-president op 9 maart 2020 iedereen geadviseerd hygiënemaatregelen na te leven en zoveel mogelijk thuis te werken. Vanaf 11 maart 2020 zijn in de provincie Brabant bijeenkomsten van meer dan 1000 personen verboden. In een persconferentie van de minister-president op 12 maart 2020 worden verdere maatregelen aangekondigd waaronder een verbod op evenementen van meer dan 100 personen. Dit verbod geldt ook voor activiteiten in de culturele sector als concerten, bioscopen en muziekevenementen. Op 15 maart 2020 wordt de grens van 1000 doden met COVID-19 overschreden. Het OMT komt met een aanvullend advies Het doel is advies te geven over aanvullende maatregelen voor heel Nederland gericht op het in standhouden van goede zorg voor ernstig zieken en mensen uit de voor coronavirusinfecties kwetsbare groepen. Het OMT adviseert niet om de scholen te sluiten. Op deze zondag werd om ongeveer half zes ‘s middags bekendgemaakt dat alle eet- en drinkgelegenheden (behalve die in hotels), sporten fitnessclubs, sauna’s, seksclubs en coffeeshops vanaf 18.00 uur die dag dienden te sluiten.
Productie 7: advies OMT 15 maart 2020
- Het kabinet besluit om vanaf 16 maart 2020 toch maar alle scholen en kinderdagverblijven te sluiten. Het gaat daarbij om scholen in het basis- en voortgezet onderwijs en mbo. Kinderen van personen in wat “cruciale beroepen” genoemd wordt, zoals die in de zorg, politie, openbaar vervoer en brandweer krijgen nog wel les, zodat hun ouders of verzorgers aan het werk kunnen blijven. Iedereen wordt opgeroepen om 1,5 meter afstand van elkaar te houden. De volgende dag zijn enkele regels versoepeld. Zo mogen afhaalrestaurants wel openblijven, evenals coffeeshops, zolang men maar na het ophalen van de bestelling weer vertrekt. Als doel van het beleid wordt genoemd het verkrijgen van groepsimmuniteit.
Productie 8: Toespraak minister-president 16 maart 2020
- Op 17 maart 2020 komt het OMT in een vervolgadvies met verdere aanbevelingen. Op dit moment zijn er 6.507 gemelde doden met COVID-19 in Europa. De epidemiologische ontwikkelingen suggereren dat de aantallen besmette personen en ziekenhuisopnamen verder zullen oplopen. In dat geval zou de zorg onder druk komen te staan. Er is onvoldoende testcapaciteit beschikbaar zodat slechts selectief getest wordt onder zorgpersoneel. Het testen van patiënten met een verhoogd risico op een ernstig beloop heeft volgens het OMT geen meerwaarde voor de beoordeling van een vervolgbehandeling. Het OMT adviseert verder om dagelijks via de ziekenhuisdirecties gegevens te verzamelen over aantallen personen die met COVID-19 opgenomen zijn in een ziekenhuis of op een intensive care (IC) alsmede de aantallen ontslagen en overleden patiënten.
Productie 9: OMT-advies 17 maart 2020
- In een advies van 23 maart 2020 van het OMT volgen aanvullingen op de eerdere maatregelen en worden opnieuw verdere maatregelen geadviseerd. Het OMT adviseert onder meer om tot 1 juni 2020 alle evenementen af te gelasten onafhankelijk van het aantal deelnemers. Op basis van dit advies kondigt de minister president verdere maatregelen af waarbij deze toestand een intelligente lockdown genoemd wordt. De grondslag voor deze maatregelen is op dit moment nog niet vastgelegd in noodverordeningen. De volgende maatregelen worden doorgevoerd:
- Evenementen met een vergunnings- en meldplicht worden verboden tot 1 juni 2020. De maatregelen genoemd onder 2 t/m 7 zullen uiterlijk 6 april 2020 worden
heroverwogen. - Alle overige samenkomsten worden verboden, waarbij enkele uitzonderingen gelden:
a. wettelijk verplichte samenkomsten (max 100 personen), zoals vergaderingen van de gemeenteraad als ook de Staten-Generaal
b. samenkomsten die nodig zijn voor de continuering van de dagelijkse werkzaamheden van instellingen, bedrijven en andere organisaties (max 100 personen);
c. uitvaarten en huwelijksvoltrekkingen (max 30 personen);
d. samenkomsten van religieuze of levensbeschouwelijke aard (max 30 personen). Bij deze samenkomsten geldt dat deze alleen mogen doorgaan als alle hygiënemaatregelen ter bestrijding van het corona-virus in acht worden genomen en men 1,5 meter afstand tot elkaar kan houden. - Casino’s, speelhallen en daarmee vergelijkbare instellingen worden gesloten. Ook zaken waar op de uiterlijke verzorging gerichte contactberoepen worden uitgeoefend zoals kapperszaken en nagelsalons moeten hun deuren sluiten.
- Het uitoefenen van alle vormen van contactberoepen wordt verboden, voor zover er geen 1,5 m afstand tot de klant gehouden kan worden. Hierbij kunt u denken aan masseurs, kappers, nagelstylisten, escort-services en rijinstructeurs. Er wordt een uitzondering gemaakt voor de behandeling van (para)medische beroepen, mits daar een individuele medische indicatie voor bestaat en de beoefenaar alle hygiënevereisten kan naleven.
- Verder adviseert het OMT om zo snel mogelijk de mogelijkheden voor ondersteuning van bronen contactopsporing met behulp van mobiele applicaties te onderzoeken. Het OMT acht dit
noodzakelijk voor de toekomstige fase. De 1,5-meter regel blijft volgens het OMT belangrijk en
kan pas afgeschaald worden als de viruscirculatie met zekerheid sterk onderdrukt is en snelle
herkenning van ziektegevallen en hun contacten gegarandeerd kan worden. - Locaties zoals vakantieparken, campings, parken, natuurgebieden en stranden moeten worden gesloten als op deze locaties geen of te weinig navolging wordt gegeven aan de geldende hygiënemaatregelen en aan de 1,5 m afstand of dit dreigt te gebeuren.
- Groepsvorming (al dan niet toevallig) in de publieke ruimte wordt verboden. Onder een groep verstaat het kabinet drie of meer personen die daarbij geen afstand van 1,5m houden. Er is geen sprake van groepsvorming als het gaat om personen die een gezamenlijk huishouden vormen. Er is ook geen sprake van groepsvorming als kinderen tot en met 12 jaar samenspelen onder toezicht van een of meer ouders of voogden. Mits de ouders en/of voogden onderling 1,5 m afstand bewaren.
Productie 10: advies OMT 23 maart 2020
Productie 11: nieuwsbericht aanvullende maatregelen 23 maart 2020
Productie 12: antwoorden minister op Kamervragen 30 maart 2020
- Evenementen met een vergunnings- en meldplicht worden verboden tot 1 juni 2020. De maatregelen genoemd onder 2 t/m 7 zullen uiterlijk 6 april 2020 worden
- Naar aanleiding van de aangekondigde maatregelen schalen de veiligheidsregio’s op naar GRIP 4. Op basis van artikel 39 van de Wet veiligheidsregio’s komen verschillende bevoegdheden van burgemeesters exclusief bij de voorzitter van de Veiligheidsregio’s te liggen. In navolging hiervan is per veiligheidsregio op 17 maart 2020 de Noodverordening COVID-19 afgekondigd.
- Op 6 april 2020 is een wetsvoorstel met tijdelijke voorzieningen ingediend bij de Tweede Kamer. Met het wetsvoorstel worden tijdelijke voorzieningen getroffen om voorprocedures bij gedelegeerde wetgeving met betrekking tot COVID-19 buiten werking te stellen. Dit houdt in dat bij algemene maatregelen van bestuur en ministeriële regelingen voorgeschreven adviesen overlegronden overgeslagen kunnen worden. Ook wordt aan de leden van de StatenGeneraal of een van de Kamers de mogelijkheid ontnomen om te eisen dat bepaalde onderwerpen bij wet worden geregeld. Verder is de mogelijkheid gecreëerd om rechtszittingen middels telecommunicatieverbindingen af te doen.
- Het OMT komt op 6 april 2020 met een vervolgadvies. Het doel van dit advies is om verdere verbreiding van het virus te beperken en het verminderen van de druk op de IC’s. Er zou een afvlakking hebben plaatsgevonden van nieuwe ziekenhuisopnames. De piek van nieuwe ICopnames lijkt bereikt te zijn. Vanwege de vertraagde uitstroom is de piek van de totale bezetting van de IC’s nog niet bereikt. De rapportagevertraging zorgt ook voor onzekerheid in de berekening van het reproductiegetal (R0). Het OMT verwacht dat de maatregelen voorlopig niet afgeschaald kunnen worden. De transitiestrategie wordt gebaseerd op drie pijlers:
- Het vaststellen van een acceptabele belasting van de IC’s en ziekenhuiszorg
over een langere periode; - Het optimaliseren van de herkenning van coronavirusinfecties van
contactopsporing en contactnotificatie; - Bescherming van kwetsbare groepen in de samenleving.
- Het vaststellen van een acceptabele belasting van de IC’s en ziekenhuiszorg
- Het OMT adviseert om het bestrijdingsbeleid te richten op het beperken van het aantal mensen dat ziek wordt, opgenomen moet worden in het ziekenhuis en IC’s en dat overlijdt door het virus. Hiertoe moet het R0-getal onder de 1 blijven. Het OMT stelt dat de maatregelen afgeschaald kunnen worden als:
- De R0, afgemeten aan ziekenhuisopnames, geruime tijd kleiner is dan 1;
- Het zorgsysteem, IC’s inbegrepen, niet langer overvraagd is en de kans heeft
zich te herstellen; - Er voldoende testcapaciteit is;
- Er voldoende capaciteit en mogelijkheden voor bron- en contactopsporing beschikbaar zijn, inclusief de capaciteit om grote datastromen te analyseren ook op regionaal niveau;
- Er meetinstrumenten beschikbaar zijn die de effecten van de transitie snel op kunnen pikken, zoals een voldoende gevoelige virologische sentinelsurveillance.
- Verder adviseert het OMT om zo snel mogelijk de mogelijkheden voor ondersteuning van bronen contactopsporing met behulp van mobiele applicaties te onderzoeken. Het OMT acht dit noodzakelijk voor de toekomstige fase. De 1,5-meter regel blijft volgens het OMT belangrijk en kan pas afgeschaald worden als de viruscirculatie met zekerheid sterk onderdrukt is en snelle herkenning van ziektegevallen en hun contacten gegarandeerd kan worden.
- De Nederlandse Zorgautoriteit waarschuwt in een analyse dat er een stuwmeer ontstaat van ruim 361.000 patiënten in de reguliere ziekenhuiszorg die sinds de aanvang van de maatregelen niet meer behandeld worden.
- Het OMT produceert op 20 april 2020 een vervolgadvies voor een acceptabele belastbaarheid van de zorg waarin zowel COVID-19-patiënten als reguliere zorg geleverd kan worden. Daarnaast is het beschermen van kwetsbare mensen in de samenleving en het zicht en inzicht houden op de ontwikkeling van de verspreiding van het virus als doel gesteld. Het effectieve reproductiegetal (Reff) is volgens het OMT al sinds 16 maart kleiner dan 1. Dit zou een indicator zijn dat de maatregelen werken. Een betrouwbare schatting is volgens het OMT echter niet te geven vanwege de rapportagevertraging in de registraties. De verwachting van het OMT is dat rond 1 mei de IC-bezetting van 700 COVID-19-bedden in zicht komt. Het OMT adviseert de doelen van de transitiestrategie als volgt vast te stellen:
- Voorkomen dat het virus zich verspreid onder kwetsbare personen om het aantal ernstig zieke personen te beperken;
- Voorkomen dat zorgsysteem niet overbelast wordt. De IC-bezetting dient teruggebracht te zijn naar 700 bedden rond 1 mei 2020;
- Beperk zoveel mogelijk de schadelijke gevolgen van maatregelen voor de bevolking en maatschappij;
- Behoudt breed draagvlak onder de bevolking.
- Het OMT benadrukt dat er veel onzekerheid bestaat over het effect van de maatregelen om verspreiding tegen te gaan. Kennis die noodzakelijk is voor een wetenschappelijke onderbouwing van interventies, ontbreekt goeddeels. Het is niet mogelijk om op basis van
wetenschappelijke bewijzen een strategie uit te werken om de maatschappij weer te openen zonder dat dit zou kunnen leiden tot een mogelijk onbeheersbare verspreiding van het virus. - Productie 18:OMT-advies 20 april 2020
- In een brief van 21 april 2020 is de Kamer geïnformeerd over de stand van zaken. De minister concludeert dat de maatregelen effectief en de cijfers van de IC’s hoopvol zijn. Volgens de minister staat Nederland pas aan het begin van de volgende fase in de bestrijding van het virus. De daling van het virus zou alleen doorgezet kunnen worden als de maatregelen en adviezen gevolgd worden. Verder meldt de minister dat er met 3.206 bedden landelijk voldoende zorgcapaciteit gecreëerd is buiten het ziekenhuis voor kwetsbare patiënten. Daarnaast zijn er 3.832 bedden beschikbaar die op korte termijn kunnen worden ingezet zodat er een totaalcapaciteit van 7.038 bedden beschikbaar is.
- In een persconferentie van 21 april 2020 is medegedeeld dat de maatregelen, die in eerste instantie op 28 april 2020 zouden aflopen, verlengd worden tot 19 mei 2020. De maatregelen met betrekking tot evenementen worden verlengd tot 1 september 2020. In deze persconferentie benadrukt de minister-president dat na het afschalen van de maatregelen niet teruggegaan wordt naar de situatie van voor de maatregelen. Er zal sprake zijn van “het nieuwe normaal”. De gezondheid blijft het allesbepalende criterium. In de ontwikkeling van een exit-strategie wordt voornamelijk rekening gehouden met de toekomstige mogelijkheid van verspreiding of opleving van het virus. Het succes van deze strategie wordt deels afhankelijk gesteld van een preventief vaccin waarvan verwacht wordt dat het nog enige tijd kan duren voordat dit beschikbaar wordt.
- Productie 19: Brief veiligheidsregio aan gemeenten 22 april 2020
- Productie 20: Modelverordening COVID-19 24 april 2020
- Opmerkelijk is dat er ingezet wordt op onderzoek en ontwikkeling van een vaccin. Een vaccin is immers een voorwaarde om het virus uit de wereld te krijgen. Hiervoor is 50 miljoen euro beschikbaar gesteld aan de Coalition on Epidemic Preparedness. Een vaccin heeft echter nog nooit een crisis opgelost. Het is een voorbereidingsmiddel en kan per definitie niet gebruikt worden tijdens een epidemie.
- Opvallend is ook de nadruk op het onderzoek naar de mogelijkheden om voor de ondersteuning van bron- en contactonderzoek de inzet van mobiele applicaties te gebruiken. De ontwikkeling van een COVID-19-app volgt op een aanbeveling van de Europese Commissie.2 De communicatie met het publiek rept hierover niet. In een handleiding geeft de Europese Commissie een beschrijving waaraan een dergelijke app moet voldoen.3 De minister geeft een stappenplan om tot een werkende app te komen.
- Na een oproep in een opiniestuk in de NRC van 7 april 2020 “Test op antistoffen, dat is nu essentieel”4 door Jaap Goudsmit, hoogleraar epidemioloog en infectieziekten aan Harvard University, stellen SP-Kamerleden kamervragen of nu een representatieve steekproef doorgevoerd gaat worden om een basis voor het gevoerde beleid te krijgen. De minister antwoordt zonder nadere toelichting dat in de Pienter-Covid-studie een bredere steekproef doorgevoerd wordt.
- Productie 21: Kamervragen 6 mei 2020 Hijink en Van Gerven
- Op 1 mei 2020 geeft de minister-president na afloop van de ministerraad een persconferentie waarin duidelijk gemaakt is dat met betrekking tot het afschalen van de maatregelen niets met zekerheid in het vooruitzicht gesteld kan worden. Op de vraag bij welke hoeveelheid bezette IC-bedden de maatregelen verlicht kunnen worden, antwoordt de minister-president dat daar niet op gestuurd wordt. Er wordt volgens hem nu naar de gehele zorg gekeken. Ook moet in de gaten gehouden worden dat het reproductiecijfer R0 onder de 1 blijft. Volgens de ministerpresident kunnen er geen beslissingen worden genomen over het openen van sectoren totdat alle cijfers beschikbaar zijn over hoe het virus ‘door de samenleving raast’. Op dit moment bevindt het reproductiecijfer zich onder de 1. De minister-president verbaast zich verder over de kritiek dat het OMT opereert als een gesloten bolwerk. Het overleg van experts moet zich volgens hem in vertrouwen afspelen om tot een gewogen afweging te komen. Er is nog te weinig bekend over het virus. Een perspectief van openingen kan pas gegeven worden als heel precies duidelijk is hoe het met de verspreiding staat en de cijfers zijn nog niet zo geweldig dat daar nu al op vooruit gelopen kan worden. Er wordt nu alleen gekeken naar de mogelijkheid als het bijvoorbeeld twee weken goed blijft gaan dat een plan gemaakt wordt om vier of zes weken in blokken te heropenen. ‘Zodra de cijfers aanleiding geven om een eerlijk perspectief te geven, zal dat ook gebeuren’, aldus Rutte.
- Op de vraag bij welke cijfers aanleiding er aanleiding bestaat om een perspectief te bieden, antwoordt de minister-president dat dat de verspreidingsgraad echt onder de 1 moet zitten.
- Productie 22: letterlijke tekst persconferentie minister-president 1 mei 2020
- Op 4 mei 2020 produceert het OMT een vervolgadvies. De actuele situatie is volgens het OMT dat het reproductiegetal R0 sinds 16 maart 2020 kleiner is dan 1. Volgens een schatting lag het aantal mensen met een actieve besmetting in Nederland op 13 april 2020 rond de 25.000. De prognose voor de IC’s is dat er op 1 mei 2020 iets minder dan 700 COVID-19-patiënten opgenomen zijn. Hiermee is voldaan aan de voorwaarde voor versoepeling. Het OMT verwacht dat er rond 11 mei 2020 minder dan 500 IC-bedden bezet zijn met COVID-19-patiënten. Een algehele versoepeling van de maatregelen kan pas ingaan – los van de extra hygiëne en anderhalve meter regel – bij een lage incidentie van de infecties. Voorwaarde hiervoor zijn volgens het OMT dat er voldoende testen en afnamecapaciteit en een maximaal opgeschaalde public health infrastructuur voor bron- en contactopsporing. Zodra het technisch mogelijk is, dient de virologische surveillance gecomplementeerd te worden met serologische surveillance zodat een beeld ontstaat van de opgebouwde immuniteit. Over gezichtsmaskers adviseert het OMT niet positief noch negatief aangezien over het nut geen eenduidig beeld bestaat.
- Productie 23: advies OMT 4 mei 2020
- Naar aanleiding van het OMT-advies stuurt de minister op 6 mei 2020 een brief aan de Kamer met een update over de stand van zaken. Volgens de minister zijn er sinds maart goede resultaten bereikt en nemen de nieuwe besmettingen en het aantal ziekenhuis- en IC-opnames af. Volgens de minister staan we pas aan het begin van de volgende fase in de bestrijding van de uitbraak waarin stapsgewijs naar de controlefase gewerkt wordt. Dit moet volgens de minister op een verantwoorde manier gebeuren omdat de kans op een tweede uitbraak reëel is als er niet voorzichtig genoeg gehandeld wordt. Dit is volgens de minister een gezamenlijke zoektocht naar een verantwoord pad tot we beschikken over een goed werkend vaccin.
- In de controlefase wordt vastgehouden aan drie ankerpunten, namelijk zorgen dat de zorg het aankan, het beschermen van de kwetsbaren in de samenleving en nog meer zicht en inzicht krijgen in de verspreiding van het virus. Om in deze overgangsfase goed voorbereid te zijn op de volgende fase van “het nieuwe normaal” zijn volgens de minister duidelijke kaders vanuit de overheid en goede afspraken met de samenleving nodig. Alleen dan is het volgens de minister mogelijk om de genomen maatregelen stap voor stap op te heffen en de samenleving perspectief te bieden en economische activiteiten zoveel mogelijk weer op te starten.
- Als eerste stap naar het “nieuwe normaal” krijgen enkele sectoren de mogelijkheid weer te openen met inachtneming van talrijke beperkingen. Zo kunnen een aantal contactberoepen weer aan de slag zolang er gewerkt wordt op afspraak en de anderhalve meter afstand gegarandeerd kan worden. Zwembaden mogen gedeeltelijk open maar de douches moeten gesloten blijven. De voorwaarden voor deze ‘openstellingen’ zijn dat:
- De RIVM-richtlijnen zijn geïmplementeerd;
- Er worden strikte hygiënemaatregelen toegepast;
- De contactberoepen dienen te werken volgens het afwegingskader; dat door het OMT is vastgesteld;
- De in het afwegingskader genoemde contactberoepen werken op basis van reservering en triage; en
- Kwetsbare groepen worden ontmoedigd om gebruik te maken van diensten van contactberoepen. Dit geldt niet voor noodzakelijke contacten met medische zorgprofessionals.
- Verder wordt het onderwijs weer mondjesmaat geopend eveneens met inachtneming van talrijke voorwaarden. Het openbaar vervoer mag weer gebruikt worden mits een mondkapje gedragen en voldoende afstand gehouden wordt.
- Het testbeleid wordt in die zin aangepast dat vanaf nu iedereen met griepsymptomen getest kan worden. Verder zal weer bron- en contactonderzoek gaan plaatsvinden. De reguliere zorg zal eveneens weer langzaam opgestart worden
- Productie 24: brief 6 mei 2020 van de minister Medische Zorg aan de Kamer
- Op 18 mei 2020 komt het OMT met een nieuw advies dat door de minister omgezet is in beleid. Volgens het OMT zijn de drie pijlers van het transitiebeleid de volgende:
- een acceptabele belastbaarheid van de zorg – ziekenhuizen moeten
kwalitatief goede zorg aan zowel COVID-19-patiënten als aan patiënten
binnen de reguliere zorg kunnen leveren; de eerder vanwege COVID-19
uitgestelde planbare zorg moet op korte termijn weer kunnen worden
opgestart; - het beschermen van kwetsbare mensen in de samenleving;
- het zicht houden op en het inzicht hebben in de verspreiding van het virus.
- Op dat moment zijn in totaal zijn 5.590 personen met een bevestigde SARS-CoV-2-infectie overleden. Het OMT meldt dat er op 14 mei 2020 373 COVID-19-patiënten opgenomen zijn en dat dit aantal tot 1 juni 2020 zal dalen naar 200 IC-bedden. Het effectieve reproductiegetal (Rt) van de epidemie is op basis van berekeningen gebaseerd op de eerste ziektedag van opgenomen patiënten, sinds 16 maart kleiner dan 1 en is sindsdien vlak onder de 1 gebleven.
- Het OMT adviseert tot een (Beperkte) opening van horecagelegenheden. Restaurants, cafés, bioscoopzalen, culturele instellingen mogen vanaf 1 juni binnen maximaal 30 mensen ontvangen, inclusief personeel. Dit onder de voorwaarde dat er vooraf wordt gereserveerd, triage plaatsvindt, hygiënemaatregelen op locatie worden gerealiseerd en de anderhalvemetermaatregel wordt geïmplementeerd.
- Terrassen weer openstellen onder twee voorwaarden: alle gasten hebben
een zitplaats en mensen houden anderhalve meter afstand van elkaar. - Musea (w.o. monumenten) mogen per 1 juni ook weer open. Dit onder de
voorwaarde dat er vooraf wordt gereserveerd, triage plaatsvindt,
hygiënemaatregelen op locatie worden gerealiseerd en de
anderhalvemetermaatregel wordt geïmplementeerd. - Het (gedeeltelijk) openstellen van het voortgezet onderwijs. Dit onder de
voorwaarde dat er hygiënemaatregelen op locatie worden gerealiseerd en de
anderhalvemetermaatregel wordt geïmplementeerd.
- Terrassen weer openstellen onder twee voorwaarden: alle gasten hebben
- Het OMT benadrukt wederom het belang van het volhouden van de algemene adviezen zoals het handhaven van de anderhalve meter afstand tussen mensen, (hand-) hygiënische adviezen, en het thuisblijven bij de geringste luchtwegklachten. Het strikt blijven opvolgen van deze adviezen is volgens het OMT een conditio sine qua non voor het verder controleren van COVID-19 en versoepelen van de maatregelen mogelijk te maken.
- Productie 25: advies 18 mei 2020
- Bij brief van 3 juni 2020 informeert de minister de Kamer over een initiatief van deEuropese Commissie om versneld een COVID-19-vaccin beschikbaar te krijgen. Nederland heeft samen met Duitsland, Frankrijk en Italië op 2 juni 2020 het initiatief genomen tot het oprichten van een ‘Inclusieve Vaccin Alliantie’. Nederland zoekt hiermee de verbinding met een aantal internationale partners die leidend zijn in Europa en net als Nederland over (fysieke) mogelijkheden beschikken om van betekenis te zijn in de vaccinontwikkeling en productie voor Europa en daarbuiten.
- Productie 26: brief 3 juni 2020 aan de Kamer
- Op 13 juni 2020 informeert de minister de Kamer dat Nederland, Frankrijk, Duitsland en Italië een contract gesloten met farmaceut AstraZeneca voor de levering van 300 miljoen coronavaccins. Aanvullend is er de mogelijkheid om nog 100 miljoen doses af te nemen. We investeren hiermee in het straks grootschalig kunnen produceren van een belangrijk kandidaatvaccin zoals ontwikkeld door de Universiteit van Oxford. De minister voorziet de mogelijkheid om eind 2020 een eerste hoeveelheid vaccin beschikbaar te hebben.
- De overeenkomst heeft mogelijk een waarde van ruim een miljard euro. 5 AstraZeneca is sinds 2003 regelmatig betrokken in strafrechtelijke onderzoeken en betaalde tot 2016 meer dan een miljard euro aan schikkingen.6 In 2003 stemde het bedrijf in met een boete van 355 miljoen
euro om een strafrechtelijk vervolging voor oplichting van Amerikaanse ziekenfondsen te voorkomen.7 Door de minister is geen toelichting gegeven of voorafgaande aan de aanbesteding een integriteitsscreening of gedragsverklaring volgens de Europese Richtlijnen heeft plaatsgevonden. - Productie 27: brief 13 juni 2020 aan de Kamer