Door Paul Frijters, emeritus hoogleraar welzijnseconomie aan de London School of Economics
Bijna alle overheden in deze wereld beloven de Agenda2030 van de Verenigde Naties uit te gaan voeren. Niet alleen de EU, de VS (al sinds de Obama tijd), en het merendeel van de Westerse landen in de Verenigde Naties hebben dit beloofd, maar ook de zogenaamde tegenstanders van het Westen. De Shanghai Corporation, waar ondertussen het merendeel van de wereldbevolking deel van uitmaakt en die geleid wordt door de strategische tegenstanders van het Westen (China en Rusland), beaamde in september dit jaar nog maar weer eens dat ze de VN-doelen nastreven.
Agenda2030 voor vriend en vijand?
Hoe is dit mogelijk? Hoe kunnen zowel vriend als vijand in het internationale verkeer gezamenlijk voor Agenda2030 zijn?
De eerste mogelijkheid is natuurlijk dat Agenda2030 universeel goed is en in ieders belang, voor zowel vriend als vijand. Je kent de feel-good statements wel die hierbij horen: “Gezamenlijke bedreigingen vergen gezamenlijke oplossingen”, “we willen allen een goed leven”, etc.
Effe serieus.
De tweede mogelijkheid is dat Agenda2030 alles kan betekenen wat je erin wilt zien. Net zoals de universele rechten van de mens. Of de Millennium Goals. Of de ‘Sustainable Development Goals’(SDG). Of het ‘brede welvaartsbegrip’ wat de Nederlandse regering zegt te gaan nastreven na 2022. Het zijn stuk voor stuk enorme verlanglijsten vol met goed klinkende wensen waar geen enkele echte verantwoordelijkheid uit vloeit. Het is zoals het voornemen van een fictief politicus in een VPRO programma lang geleden: “Geen gezeik, iedereen rijk”.
Als je die verlanglijsten uit elkaar pulkt zie je inderdaad dat alles en zijn tegendeel erin staat, en ze dus nietszeggend zijn. De ‘Sustainable Development Goals’, die onderdeel van Agenda2030 zijn en bijvoorbeeld ook in de Great Reset terugkomen, bevatten zowel economische groei als het tegendeel van die groei, zoals minder gebruik van grondstoffen. Ze bevatten zowel voedselveiligheid (dus meer grond in gebruik van de mens) en haar tegendeel (meer puur natuur). Ze bevatten de belangen van werkers (hoge lonen en lage huren) en eigenaren (hoge winsten). Etc.
Rookgordijnen
Die verlanglijstjes zijn volstrekt nutteloos voor echte beleidssturing, maar fantastisch voor beleidsrookgordijnen.
Waarom zijn ze nutteloos voor serieuze beleidssturing? Zijn er dan echt geen statistieken die heel duidelijk ‘goed’ zijn waar je van bovenaf op kunt sturen?
Beleid van bovenaf sturen op basis van statistieken mislukt om dezelfde reden dat de Sovjet-Unie mislukte: je hebt niet echt controle en kan alleen doen alsof.
Neem bijvoorbeeld “een laag moordcijfer”, wat inderdaad een SDG-indicator is en dus ook bij Agenda2030 hoort. Prachtig voornemen toch? Wie wil er nou niet lagere moordcijfers? Waarom zou je beleidsmakers niet willen aanspreken op hoge moordcijfers?
Het probleem met beleidsmakers verantwoordelijk te houden voor moordcijfers is dat die cijfers zo makkelijk te flessen zijn. Ga je daar echt op proberen te sturen, dan gaan die statistieken hun betekenis verliezen.
Laat ik een aantal methodes noemen die daadwerkelijk gebruikt zijn door autoriteiten in deze wereld1 :
- de autoriteiten kunnen weigeren om vermoorde buitenlanders te erkennen als moorden in eigen land (dus drugsbendes die elkaar uitmoorden kunnen dan uit de statistieken gehouden worden);
- de politie en de medische stand kan de lijken eeuwig in de koelhuizen houden, waardoor ze als ‘nog niet definitief aangeduid als vermoord’ gelden2 ;
- de politie en de medische stand kan moorden binnen families aanduiden als ongelukken of zelfs als ‘vermist’en (dit komt vooral voor als meisjes door vaders vermoord worden);
- en natuurlijk kun je gewoon weigeren om iets moord te noemen door het doodslag of iets anders te noemen.
Als je dus daadwerkelijk moordcijfers gaat gebruiken om beleidsmakers verantwoordelijk te houden, zul je juist minder opgeloste moorden krijgen, omdat instanties dan doodleuk veel moorden gaan herdefiniëren. Eenzelfde probleem heb je met nagenoeg alle Sustainable Development Goals, waarin honderden indicatoren zitten die te flessen zijn zonder dat je dingen eigenlijk beter maakt. Als vage indicatie van waar je wellicht verbeteringen kunt maken zijn die indicatoren handig, maar zodra je top-down gaat sturen op basis van die indicatoren krijg je problemen.
Top-down versus bottom-up
Die verlanglijstjes worden dus niet integraal voor beleid gebruikt. Goed beleid wordt eerder bottom-up gestuurd vanuit een besef van welke veranderingen en structuren “nou eigenlijk werken”. De top-down excuses worden daar dan later bij verzonnen. Zo zijn we bijvoorbeeld bij de markteconomie uitgekomen: door schade en schande in de geschiedenis ondervonden te hebben wat wel en niet werkt. Beslist niet omdat een diepgravende analyse van 900 SDGs aantoonde dat de markteconomie beter is.
Die top-down verlanglijstjes horen bij het grapje dat politici net als vlooien op de rug van de olifant zijn, die doen alsof ze de olifant begrijpen. Vlooien die zogenaamd de olifant besturen met verlanglijstjes. Wij moeten daar als onder-vlooien niet intrappen: die lijstjes zijn quasi-religieuse documenten die bedoeld zijn om het gepeupel het idee te geven dat hun leiders een goed plan hebben. De ‘experts’ die die lijstjes opstellen wanen zich goden die alles perfect kunnen meten en afdwingen. Dat soort onzin hoort een beetje bij de mensheid (we willen bijna allemaal die besturende vlo zijn of geloven dat die olifant te besturen valt), maar je moet het niet te serieus nemen.
Die onmogelijke verlanglijstjes zijn erg handig voor dictaturen want je kunt ieder mogelijk beleid wel vergoelijken met een beroep op zo’n lijst. Wil je de boeren subsidiëren noem je het voedselveiligheid. Wil je ze hun land afpakken beroep je je op natuurkwaliteit. Wil je helemaal van ze af dan beroep je je op ‘carbon-footprint’, want hoe kleiner de bevolking, des te kleiner die footprint.
Conclusie
Dit verklaart dus waarom vriend en vijand allemaal Agenda2030 zeggen na te streven: die regeringen weten dat het onzin is en hun nergens toe verplicht, maar het bekt lekker en is een handig rookgordijn om interne tegenstanders mee te verwarren over het eigenlijke beleid. Verschillende regeringen doen verschillende dingen, terwijl ze claimen hetzelfde na te streven, erop vertrouwend dat weinigen het doorhebben of het eigenlijk wat kan schelen. Dat enorme circus van verlanglijstjes is een lucratieve bullshit industrie, vooral voor statistische organisaties.
Als verzetsbeweging is het moeilijk om ‘tegen’ zulke verlanglijstjes te zijn. Dan wordt je meteen geframed als tegen mensenrechten te zijn, of tegen ontwikkeling, of tegen de natuur. Want tja, wie ‘Universal Human Rights’ of ‘SDGs’ of ‘Agenda2030’ opzoekt zal fraaie voornemens vinden waar het lastig is om tegen te zijn.
Dat is voor dictaturen een groot voordeel van die rookgordijnen: iedere tegenstander kan worden weggezet als een club die tegen het vage ideaal van die verlanglijstjes is. Je verdoet dan je tijd als tegenbeweging om te proberen aan te tonen hoe slecht die verlanglijstjes zijn. Het is blazen tegen de mist, want het zijn volstrekt loze lijstjes die helemaal niet serieus voor beleid gebruikt kúnnen worden.
De Agenda2030 van de Verenigde Naties betekent dus helemaal niets. Puur gebakken lucht. Het hele idee dat regeringen Agenda2030 aan het uitvoeren zijn, laat staan ‘versneld aan het uitvoeren’ zijn, is onzin. Ze doen wat ze willen en noemen het Agenda2030. In het belang van liefde en waarheid moeten we de focus houden op wat regeringen eigenlijk doen.
1. Dit is natuurlijk goed bekend in de beleidswereld (zie hier voor een klagende hoofdcommissaris: https://www.bbc.com/news/uk-25022680). Kijk ook voor de grap maar eens naar de moordcijfers in landen in het Midden Oosten waar ze erg happig zijn op die Sustainable Development Goals en graag willen claimen dat ze minder gewelddadig zijn dan de Amerikanen.
2. Deze vernuftige truc werd mij door medici verteld die dit meemaakten in hun eigen stad, waar de politie inderdaad werd beloond voor lagere moordcijfers.
