Structurele redenen waarom hedendaagse universiteiten falen

Hedendaagse universiteiten gaan gebukt onder vele problemen. Ze etaleren deugdzaamheid in plaats deugdzaam te leven en deugd bij te brengen aan hun studenten. Het beeld van pro-sociaal activisme heeft de plaats ingenomen van historisch bewust rentmeesterschap van de samenleving. Klassieke wetenschappelijke onderzoeksmethoden zijn te gronde gericht door bureaucratie en de top-down-inkapseling van kennis. Echte hulp bieden aan de gemeenschappen die hun rekeningen betalen is niet langer een relevante overweging voor veel openbare universiteiten. De universitaire sector is de weg kwijt.

Veel schrijvers in Team Nuchter hebben dergelijke problemen opgemerkt en opgeroepen tot hervormingen. Er is ook in vrijheidsgezinde gemeenschappen een sterk verlangen ontstaan naar radicale alternatieven voor de woke-bolwerken die de meeste van de huidige Angelsaksische universiteiten zijn geworden. Een academicus van de Universiteit Utrecht noemde de zogenaamde topcolleges van de Nederlandse universiteiten “globalistische madrassas”. Prachtige term. Ook in Nederland is het dus bar slecht gesteld met de bestaande universiteiten. Nu is het tijd om serieus na te denken over hoe we alternatieve universiteiten kunnen vormgeven op een manier die ontsnapt aan de problemen van de huidige academische wereld.

Leiders in sommige onderwijsinstellingen proberen al hervormingsplannen uit – sommige zelfs met steun van de lokale regering – zoals we zien in de experimenten die momenteel lopen in onder andere New College in Florida, de Universiteit van Austin in Texas, Hillsdale College en Thales College. Toch zijn, naar onze mening, de meeste inspanningen tot nu toe gericht op het oplossen van slechts een deel van de huidige problemen, maken ze vaak te weinig gebruik van nieuwe kennis en moderne technologie en zijn ze op verschillende cruciale punten niet radicaal genoeg om de kwaliteit van het leerproces van studenten en de uitvoering van nuttig onderzoek significant te verbeteren.

In het eerste deel van deze tweedelige Brownstone-serie onderzoeken we de belangrijkste problemen waarmee universiteiten vandaag de dag te maken hebben. In deel 2 schetsen we onze visie op het bouwen van een alternatief.

We nodigen lezers die geïnteresseerd zijn in de praktische uitvoering van deze ideeën uit om deze businesscase en bijbehorende podcast van 80 minuten te beoordelen en contact met ons op te nemen. De vernieuwing van het hoger onderwijs is tenslotte een gemeenschapsproject.

Problemen met de moderne universiteit

We zien drie onderling verbonden problemen in de moderne academische wereld. Elk van die problemen belemmert universiteiten in hun missie om vrij en kritisch denken te bevorderen, nieuwe kennis te genereren en studenten af te leveren die hun gemeenschappen van nut zijn.

1. Buitensporige bureaucratie. Vandaag de dag hebben universiteiten overdreven veel administratief personeel, een fenomeen dat ook door vele anderen wordt opgemerkt (bijv. Raewyn Connell) en dat zichzelf in stand houdt via nationale en internationale bureaucratieën. De bureaucratie breidt zich uiteraard uit en kost tijd van academici en studenten. Amerikaanse universiteiten bleken uit een studie van 2010 prima te functioneren met een verhouding van slechts 1 administrateur op 3 academici, maar de gemiddelde verhouding die dat jaar werd waargenomen was minimaal 5 op 3, en er kwam daarna alleen nog meer administratie. Yale heeft onlangs gemeld dat het net zoveel administratief personeel heeft als studenten. Deze buitensporige toename vertegenwoordigt met gemak 50 procent van alle uitgaven van een universiteit en misschien wel meer dan dat, in termen van verloren productiviteit, als je zowel de extra uitgaven meerekent als ook de productie die gehinderd wordt door overregulering.

Een voorbeeld van hoe deze bureaucratie zichzelf in stand houdt is te zien in het accreditatieproces. Accreditatie-organisaties, of ze nu privaat of publiek zijn, meten voornamelijk de aanwezigheid van administratief personeel, beleid en vereisten (processen, procedures, KPI’s [Kritieke Prestatie-Indicatoren, red.], voortgangsrapportages, databases, ethische commissies, enzovoort). Accreditatie wordt op haar beurt gebruikt als voorwaarde voor het aangaan van leningen door studenten bij de overheid, om te voldoen aan functievereisten of om academici in staat te stellen onderzoekssubsidies aan te vragen bij overheidsinstanties. De ontvangen onderzoeksgelden worden vervolgens besteed aan onderzoek die de universiteit er goed laat uitzien naar studenten en anderen.

De universitaire bureaucratie wordt zowel gemachtigd als beschermd door de bijbehorende nationale en internationale organisaties op het gebied van accreditatie, onderzoekssubsidies, sollicitatieprocedures voor overheidsbanen en door de overheid verstrekte leningen. Het houdt elkaar in stand. Alleen instellingen met grote schenkingen – ofwel particuliere schenkingen, zoals in de Verenigde Staten, of staatssubsidies in de vorm van gratis overheidsgrond of andere door de staat verschafte middelen – zijn in staat om deze bureaucratische wedloop bij te benen en als gerenommeerde universiteiten bekend te worden.

Buitensporige bureaucratische groei heeft vele andere gevolgen, waaronder dat veel universitaire functies nu bureaucratische in plaats van academische logica volgen, waarbij de puur academische voordelen van activiteiten worden genegeerd en in plaats daarvan er gefocust wordt op het vinden en bevoorrechten van redenen voor het eigen bestaan van de bureaucratie. Dit leidt tot een voortdurende zoektocht naar problemen die kunnen worden overdreven en worden omgezet in een rechtvaardiging voor meer administratie (bijv. “Is er een probleem dat ik kan pretenderen op te lossen door een extra nalevingsprobleem te creëren?”)

Een duidelijk voorbeeld hiervan is te zien in het “ethisch” beleid ten aanzien van menselijke proefpersonen. Dat omvat tegenwoordig vele commissies en resulteert in de vreemde realiteit dat academici in de sociale wetenschappen, wier werk het is om onderzoek te doen naar de mensheid, gebonden zijn aan regels die op geen enkele manier bindend zijn voor miljoenen bedrijven en overheidsinstellingen die mensen veel slechter behandelen. Academici worden betutteld en gebonden aan regels die niet gelden voor anderen. De bureaucratie heeft een soort administratief ritueel gecreëerd, zogenaamd om voorzichtig te zijn bij het doen van onderzoek met menselijke proefpersonen, hetgeen vervolgens nog meer administratie vereist, veel verder gaat dan de wet van het land vereist en natuurlijk de individuele verantwoordelijkheid ondermijnt.

2. Universiteiten als bedrijven. De moderne universiteit is een bedrijf geworden dat gerund wordt voor de persoonlijke roem en winst van het management, in plaats van een instelling die een functie van algemeen nut vervult die het verlangen naar kennis in een hele gemeenschap weerspiegelt. Universiteiten zijn nu grote vastgoedeigenaars, leveranciers van visa, organisatoren van consultancydiensten en plaatsen waar carrière wordt gemaakt in het bedrijfsleven en het management. Zij voeden allemaal een commerciële missie, maar niet noodzakelijkerwijs een missie van de samenleving. Universiteiten spelen tegenwoordig een echte “Game of Mates”-spel [een vorm van witteboordencriminaliteit in vriendennetwerken die elkaar op diverse manieren bevoordelen, red.] (Murray en Frijters, 2022).

Deze nieuwe koers heeft veel gevolgen. Een eerste gevolg is het onvermogen om effectief zorg te dragen voor de fysieke en mentale gezondheid van studenten, omdat de vraag ‘wat voor goeds zouden we kunnen doen?’ niet het uitgangspunt is en ook niet langer onderdeel uitmaakt van het zelfbeeld van de universiteit. Een tweede gevolg is het verlies van een positief maatschappijbeeld als leidraad, waardoor een vacuüm is ontstaan dat nu wordt gevuld met zelfhaat en verdeeldheid zaaiende doemverhalen. Een derde gevolg is dat relevant onderzoek is vervangen door performatief onderzoek*. Een vierde gevolg is dat de waarheid niet langer serieus wordt genomen en is vervangen door beloften die een goed gevoel geven. Een vijfde gevolg is dat openbare lezingen minder belangrijk zijn geworden en dat publiceren steeds meer gezien wordt als een puur statusspel, waardoor ze onderzoeksterreinen gaan zien als territorium ipv passies. Het ergste van alles is misschien wel de teloorgang van de universiteit als een plaats waar mensen proberen maatschappelijke problemen op te lossen.
* performatief onderzoek heeft als doel verandering teweeg te brengen door middel van overtuiging en beïnvloeding, red.

3. Middelmatigheid en lafheid. Tweederangs en onsamenhangend onderwijs, gebaseerd op wat studenten met een beperkt begrip graag horen, gaat in de hedendaagse universiteiten gepaard met onsamenhangende theorieën die grotendeels te koop zijn (bijv. inhoud voor medische scholen beïnvloed door Big Pharma, theorieën over belastingen en privé-eigendom gepusht door denktanks van miljardairs, en verouderde studieboeken die de markt domineren waarin afgezaagde theorieën herhaald worden en waar vakgroepen niet omheen kunnen). Door het massaonderwijs zijn er nu zwakke studenten, wat twee gevolgen heeft. Het ene is dat de normen naar beneden zijn gegaan. Het tweede is dat instellingen (inclusief de staat) die de massa willen manipuleren nu ook erg actief zijn op de universiteit waar de massa nu zit – waardoor de onafhankelijkheid van universiteiten afneemt.

Immersief onderwijs** en reizen worden vandaag de dag eerder als risico’s dan als kernactiviteiten beschouwd door managers van universiteiten, die de risico’s niet afwegen tegen de voordelen van activiteiten van universiteiten met betrekking tot het vervullen van een maatschappelijke taak.
**een pedagogische benadering die tot doel heeft het leerproces te verbeteren door leerlingen volledig onder te dompelen in een stimulerende leeromgeving, red.

De gevolgen van deze trends, gecombineerd met bredere maatschappelijke trends, zijn alarmerend. Cognitieve resultaten en verschillende indicatoren van universitair succes in het Westen vertonen een duidelijke afname in vergelijking met slechts 20 jaar geleden. Niet alleen hebben onze kinderen een lager IQ en een verminderd abstract redeneervermogen, maar de mobiliteit van jongeren is ook lager. Daar komt nog bij dat het rendement van een diploma in het hoger onderwijs in de VS [college degree, red.] sterk verschilt per diploma. Meer dan 50 procent van de Amerikanen denkt dat diploma’s in het hoger onderwijs de kosten niet waard zijn, omdat ze geconfronteerd worden met grote aantallen diploma’s met een negatief rendement.

Deze problemen versterken elkaar en stimuleren wederzijds een slechte balans voor het systeem als geheel. De middelmatigheid en sufheid van de universiteiten duwt de betere academici weg. De overblijvers zijn gewend continu te buigen voor de bureaucratie en hebben nauwelijks zin om de studenten echt te helpen. Sterker nog, de overblijvers zijn tegen veranderingen die tot ontslagen zouden leiden. Ook in onderzoek is middelmatigheid troef. De peerreviewmethode is uitgegroeid tot een mechanisme waarin echte innovatie wordt afgestraft en superspecialisten door de gevestigde machtsgroepen worden beloond, brengt studieboeken en academische genootschappen voort die deze machtssferen weerspiegelen, waardoor er nog meer barrières voor echte vernieuwing worden opgeworpen. Het toegenomen belang van “status signaling” bij onderzoek maakt dit alles nog erger, omdat ‘winnen’ onder de voorwaarden van het bestaande systeem belangrijker wordt, waardoor innovatie en breed denken nog meer worden bestraft.

Vreugde en spirituele zingeving zijn in huidige universiteiten vervangen door saai, kwalitatief slecht massaonderwijs en massaonderzoek. Sterke “lock-in-effecten”*** maken ontsnappen voor bestaande universiteiten vrijwel onmogelijk. Al in 2012 constateerden we dat een Australische universiteit die iets aan de kwaliteit of de bureaucratie wilde doen, de vakbonden, de huidige studenten, de lokale politici en zelfs de alumni (die plots van hun eigen universiteit zouden horen dat het diploma dat ze geweldig vonden, in feite niet geweldig was) tegen zich in het harnas zou jagen. Nieuwe instituties zouden onder extreme druk komen te staan om het falende basismodel te kopiëren, zowel vanwege de vraag naar bureaucratie door accreditatie-instanties en studenten, als vanwege de noodzaak om een goede indruk te maken op de manier dat dat al gewoon is (via ranglijsten, onderzoeksbudgetten, etc.), wat ze ook weer in dezelfde richting duwt. Een pessimist zou kunnen denken dat de enige manier om te veranderen is dat het hele systeem uiteindelijk zijn legitimiteit verliest en dan implodeert, omdat de vraag naar onderwijs alternatieven vindt in het buitenland en in vormen van onderwijs buiten het systeem, zoals thuisonderwijs.
***dusdanige afhankelijkheid van een leverancier van een product of dienst waardoor overstappen niet zonder grote (financiële) gevolgen mogelijk is, red.

Door grote omwentelingen, waardoor een deel van de bevolking het vertrouwen verliest in de staat en in de vele instellingen die verbonden zijn met macht en geld, ontstaan nieuwe kansen. Signalen dat we nu op zo’n moment zijn, zien we terug in het stijgende percentage mensen mensen dat het vertrouwen in het nieuws en in lokale politici is verloren (zoals blijkt uit peilingen zoals deze), de heersende overtuiging dat de normen zijn gedaald en het toenemend aantal mensen dat uit het systeem stapt en voor thuisonderwijs kiest of betaalt voor privéonderwijs in plaats van de staat te vertrouwen. Ons lijkt de tijd rijp vernieuwing aan te gaan.

Oplossingen?

Gemotiveerd door bovenstaande visie schetsen we in deel 2 van deze serie een voorstel om de beste grondbeginselen van universiteiten van 100 jaar geleden te combineren met nieuwe inzichten over effectief leren en de mogelijkheden van moderne technologie. We zien een nieuwe, agressieve, ambitieuze toetreder tot de sector hoger onderwijs voor ons, die bestaande instellingen kan aftroeven en als franchisemodel kan fungeren. Wil je alvast vooruit lezen? Lees dan het artikel op scienceandfreedom.com lezen. Laat liefde en waarheid terugkeren in de academie!