Rouw
Deze reis is één grote rouwverwerking die te maken heeft met afscheid nemen van mijn oude leven in Nederland. Afscheid nemen is gedag zeggen en afstand nemen. Dat hoeft niet per se een periode van rouw in te luiden, maar wel vaak een periode van verwerken. Ik denk terug aan het afscheid nemen van mijn middelbare school, van mijn eerste auto of van de vakantieplek in Bakkum. Dat was afscheid zonder rouw.
Wat maakt het verschil? Wat is rouwen? Bij rouwen komt bij mij ook verdriet om de hoek kijken. Verdriet om verlies. Verlies om iets waarvan of van wie ik gehouden heb en het besef dat het of diegene nooit meer terugkomt. Het definitieve karakter daarvan komt zo hard over.
Vorig jaar nam ik afscheid van mijn leven in ons huis door in de camper te gaan wonen. Mijn ex en ik hadden een half jaar daarvoor uitgesproken dat we gescheiden verder wilden, omdat we elkaar niet meer dienden en voedden. In de maanden daarna heb ik heel wat tranen gelaten tijdens het klussen aan een woonwagen in Frankrijk. Gedeeltelijk geholpen door naar de muziek te luisteren die we als gezin zo vaak draaiden. Veel herinneringen kwamen terug bij Coldplay, Keane, Bløf en U2.
Twee weken terug deelde Facebook een herinnering van één van mijn groepen “mindful bewegen.” Daarin waren foto’s te zien van onder andere vijf deelnemers die de afgelopen jaren zijn overleden. Dit triggerde bij mij hierover te gaan schrijven in dit blog.
Voor de coronacrisis zag ik in mijn kleine praktijk voor (budget) fysio twintig cliënten en in totaal ongeveer honderdvijftig mensen per week in twaalf groepslessen in buurthuizen en zwembaden. Van iedereen ging ik een beetje houden, omdat we lief en leed deelden. “Das war einmal,” het is niet meer. Naast de mensen die zijn overleden, is er ook rouw om het verlies van de groepen die deel uitmaakten van dat “oude leven.”
De coronacrisis heeft dat “oude leven” heel snel doen transformeren. Ik ervaar een “Window of opportunities” waarin ik veel sneller ontwikkelingen doormaak, dan vóór de crisis door de kansen te pakken die deze tijd biedt. Ik was anders nog niet gescheiden, woonde nog in een huis in Almer, had mijn op zich mooie bedrijf als fysio nog steeds gehad en op GroenLinks gestemd. Deze crisis veroorzaakte bij mij verschillende traumamomenten én vele verpakte kado’s.
Eén trauma ontstond door het niet kunnen begrijpen van wat er gebeurde. Onrecht, oneerlijkheid, onbegrip, terechtwijzing, afkeuring, kwamen regelmatig langs in mijn familie-, vrienden- en cliëntenkring. Menig vriend en familielid zie ik niet of veel minder meer. Veel cliënten komen langs in mijn herinnering in een ander traumamoment. Ik ken hun namen nog, ken hun geschiedenis, hun vreugde en hun pijn. Een deel is overleden en een groter deel is afgevallen omdat ik stopte met de groepen toen de QR-Codes werden ingevoerd. Ik rouw om mijn gezin toen ik nog “thuis” woonde en alles nog “normaal” was. Ik mis het steppen met de hond. Het bijwonen van de wedstrijden van mijn zoons. Het luisteren naar hun liedjes met Sinterklaas. Ik mis de verjaardagsfeesten met vaak wel dertig vrienden en familie in de achtertuin, met pannen soep, salade en stokbrood. Het was een gezellige chaos waarbij de kinderen, hoe oud ze ook waren, verstoppertje gingen spelen in de straat.
Hoe bleef ik staande? In eerste instantie bleef ik mijn gevoel van rechtvaardigheid volgen en leefde ik daarnaar. Ik ging naar demo’s, verspreidde gele plu’s, zorgde voor een zieke vriendin met “corona”, ging in het hele land klussen en werkte aan mijn initiatief van Helende Herbergen. Daarnaast ontving ik het kado van het ontmoeten van zovele mensen die me wél begrepen en met wie er heel snel initiatieven ontstonden op het gebied van gezondheid, voeding, wonen en onderwijs, gebaseerd op het principe van overvloed. Als iedereen deelt in haar of zijn kwaliteit, hoeft er geen tekort meer te zijn. De uitdaging was om hier ook naar te gaan leven, dus ging ik dippen en “intermittent fasten”, verhuisde ik naar mijn camper, rondde mijn bedrijf af en volgde ik mijn kinderdroom: reizend werken en op bezoek gaan bij communities. Er kwamen nieuwe vrienden bij met wie ik me heel snel op een dieper niveau kon verbinden en kon werken aan die “nieuwe” (misschien juist wel heel oude) manier van leven. Samen-leven. Samen leven is mét anderen en niet alleen. Léven is je leven leven in al zijn facetten, met lijden en liefde, voluit, in verbinding met jezelf, de ander en de natuur.
De rouw bezoekt me af en toe. Ik herken hem in een flard muziek, in een jongetje dat op één van mijn zoons lijkt, in een witte herder die op me afkomt, in een bericht van vrienden uit Almere. Ik laat het over me heen komen met tranen en al, totdat de rouw een bezoeker wordt waar ik alleen maar om hoef te glimlachen met enige weemoed en te zeggen “Wees welkom!”