Bedankt voor dit bezoek. Viruswaarheid gaat door als Voorwaarheid!

Collectieve intelligentie en kortzichtigheid.

Paul Frijters

door Paul Frijters, emeritus-hoogleraar Welzijnseconomie aan de London School of Economics.

Een van de puzzels de laatste 15 maanden is waarom veel regeringen hun vermogen verloren nieuwe informatie op waarde te analyseren. We zagen dit in Nederland het duidelijkst met het aerosol-verhaal, waarin de regering en hun adviseurs een jaar lang stug volhielden dat het coronavirus nauwelijks via aerosols werd overgedragen terwijl al in april 2020 uit medische studies zonneklaar was dat dit wel het geval was. Daar hoefde je Maurice de Hond niet eens voor te geloven: Maurice volgde ook maar wat wetenschappers in Duitsland en andere landen ontdekt hadden [1]. Hij was geen wetenschap aan het doen, maar de rest van de bevolking op recente wetenschap aan het alert maken. 

Collectieve domheid.

Collectieve domheid van regering en adviseurs wat betreft een simpele wetenschappelijke vraag is niet wat we in Nederland gewend zijn. Toch zie je precies zo’n zelfde domheid vandaag de dag nog steeds als het aankomt op mondkapjes, asymptomatische ziekteverspreiding, vitamine D, zink, handreinigers, en tig andere simpele wetenschappelijke zaken [2]. De regering en hun adviseurs lijken wel 50 IQ-punten verloren te hebben sinds januari 2020, stug vasthoudend aan onzin en stug nieuwe inzichten die hen zouden kunnen helpen [3] zwart makend. En dat nog wel op het onderwerp waar ze zeggen zo mee bezig te zijn, namelijk het tegengaan van de verspreiding en ziek zijn door corona.

In vele andere landen hebben we die collectieve domheid ook gezien. De New York Times had het vorige week nog over hoe de Amerikaanse medische autoriteiten ook een jaar lang het aerosol verhaal negeerden [4], en Nederland is niet het enige land dat bijvoorbeeld het goedkope actieve zink verboden heeft als preventief geneesmiddel [5], terwijl zeker 20 andere landen dat nu wel gebruiken [6].  Koppigheid en repressie worden verkozen boven een open redelijk gesprek over waar de waarheid waarschijnlijk ligt. Hoe is zulke domme koppigheid mogelijk?

In normale tijden zijn kabinetten en hun adviseurs bij uitstek het voorbeeld van collectieve intelligentie: met toegang tot veel verschillende experts en veel verschillende opleidingen aan de tafel kunnen kabinetten snel complexe materie helder in kaart brengen. Daarom hebben westerse landen al bijna duizend jaar kabinetten met verschillende geesten aan tafel om nieuwe beleidsproblemen van vele kanten te bekijken. De middeleeuwen hadden al een ‘curia regis’ (raad van de koning), een voorloper van het kabinet en de regering. Het basisidee is in het boekje ‘The Wisdom of Crowds’: als vele ogen in verschillende richtingen kijken, zien ze als collectief veel meer dan als individu. 

We kennen het idee van collectieve intelligentie ook in de natuur, met als schoolvoorbeeld de bijenkorf. Een individuele bij is een simpel beestje, maar het bijencollectief heeft een hoge intelligentie. Een voorbeeld is hoe een bijenkolonie een weiland met bloemen vindt: de bijen zwermen in verschillende richtingen en komen dan terug naar de korf. De bij die veel nectar gevonden heeft, laat dat zien en doet een soort dansje waardoor de andere bijen weten dat ze haar moeten volgen. Een simpel systeem maar uiterst effectief, waardoor de korf als geheel veel slimmer is dan de individuele bij.

 

Drie redenen voor kortzichtigheid.

Waarom is dat misgegaan bij de Nederlandse regering en anderen regeringen? Er zijn drie verschillende redenen. De eerste is dat de regering onder druk stond in maart 2020 om zekerheid en vastberadenheid uit te stralen. Om overtuigend over te komen, moesten ze eerst zelf overtuigd zijn, wat een enorme hoeveelheid zelfdeceptie nodig had. Een bij heeft geen zelfdeceptie nodig om een overtuigend dansje te doen voor andere bijen, maar Rutte en de Jonge wel. De regering moest zichzelf dommer maken om overtuigend te zijn, want de waarheid in maart 2020 was natuurlijk dat ze geen flauw idee hadden wat ze deden en maar wat achter andere landen en de groepsdruk aanliepen. Deze dynamiek is in de psychologie uitgebreid bestudeerd: overtuiging en zelfdeceptie gaan hand in hand [7].

De tweede reden voor collectieve domheid was dat de kritische geesten binnen de regering en hun adviseursclub er massaal uitgegooid werden en de rest zich dus snel onkritisch ging opstellen. De ogen werden allemaal dezelfde kant op gericht. Dit is bekend van oorlogstijden en heet dus een bunkermentaliteit. Nadenken over gevoerd beleid verwerd tot gevaarlijke kritiek en kon niet meer. Het werd ‘ons tegen hun’, wat je ook ziet in de opzichtige manieren waarop critici in Nederland tegengezeten worden, terwijl ze juist omarmd moeten worden. [8].

Zelfs zogenaamd onafhankelijke clubjes als het Centraal Bureau voor de Statistiek zijn zich gaan schikken door bijvoorbeeld onwelgevallige welzijnscijfers te verdoezelen: in plaats van de dramatische daling met tevredenheid over het leven te publiceren ging het CBS ineens een andere maatstaf publiceren waar je die daling niet zag [9]. Ook de planbureaus gingen bijzonder vergoelijkend doen over de snel verslechterende situatie in het land, om de regering maar niet echt te schofferen met goede informatie of analyses.

Bijvoorbeeld: in de door de planbureaus genoemde ‘oplossingsrichtingen’ van 21 april 2021 [10] voor de grote problemen onder de jeugd staat niet eens de mogelijkheid om alle corona maatregelen op te heffen. De suggesties zijn allemaal van de ‘waan + iets anders’ variant. Ze praten dus eigenlijk gewoon mee met de waan. Eigenlijk is dit dezelfde reden als de eerste maar dan binnenskamers: om zekerheid uit te stralen, moest vrij nadenken en eerlijke informatievoorziening verbannen worden in interne kring. De bijen mogen niet meer in verschillende richtingen vliegen.

De derde reden was dat de leugens in politieke zin werkten en veel opleverden. De vleierij van opportunisten en machtswellustelingen (OMT/RIVM/media) voelde fantastisch aan voor regeringsleiders die niet meer naar onwelgevallige meningen of informatie hoefden te luisteren [11]. Met complexiteit omgaan is lastig. Lekker baasje spelen is fijn. Een bij heeft geen ego die haar doof kan maken voor informatie, maar een mens wel.

Ego en de noodzaak zekerheid uit te stralen zorgden dus voor die enorme daling in het collectieve IQ van de regering en hun adviseurs. Die twee redenen zijn midden 2021 zeker zo aanwezig als in maart 2020. Dus blijft de domheid nog wel even. Druk zal van buitenaf moeten komen. Jalousie op het vrijere buitenland en een ontketende eigen bevolking zijn de twee belangrijkste externe drukpunten die nu sterk groeien. In het belang van liefde en waarheid kan dat niet snel genoeg gaan. 

 

Bronnen:

[1] https://www.thelocal.de/20210412/danger-lurks-inside-german-aerosol-experts-say-covid-restrictions-should-target-indoor-areas/ 

[2] https://voorwaarheid.nl/informeren/covid-vaccins-noodzaak-werkzaamheid-en-veiligheid/ 

[3]  https://off-guardian.org/2021/05/05/covid-vaccines-necessity-efficacy-and-safety/

[4] https://www.nytimes.com/2021/05/07/opinion/coronavirus-airborne-transmission.html 

[5] https://www.igj.nl/actueel/nieuws/2021/03/25/boete-voor-artsen-die-hydroxychloroquine-of-ivermectine-voorschrijven-tegen-corona

[6] https://www.pharmacymagazine.co.uk/ivermectin-for-covid-19-a-cheap-drug-with-a-remarkable-effect 

[7] https://www.scientificamerican.com/article/living-a-lie-we-deceive-ourselves-to-better-deceive-others/ 

[8] https://www.youtube.com/watch?v=tttx14Cs6Ec&feature=youtu.be 

[9] https://voorwaarheid.nl/informeren/bedrog-ontmaskerd-het-welzijn-in-nederland-keldert-volgens-eigenlijke-cbs-cijfers/   

[10] https://www.scp.nl/binaries/scp/documenten/rapporten/2020/12/18/presentaties-maatschappelijk-beeld-corona/De+ongelijke+effecten+van+de+coronacrisis+en+opties+voor+beleid+20-04-2021.pdf 

[11]  http://ianchadwick.com/machiavelli/chapters-22-26/chapter-23-avoid-flatterers-sycophants/ 

 

Meld je aan voor de nieuwsbrief