DOOR PAUL FRIJTERS, GIGI FOSTER, MICHAEL BAKER 14 APRIL 2022
Dit artikel is voor u vanuit het Engels vertaald. De originele tekst vindt u hier.
De strijd tegen deze duisternis zal zeker nog vele jaren duren. Wie en wat zal die strijd levend houden? Welk leed zal de strijd aanwakkeren en het vuur van de wrok brandende houden, en welk leed – hoe echt ook – zal mettertijd vervagen en daardoor slechts een zwakke bondgenoot zijn van de soldaten van het verzet?
De sociale wetenschap heeft redelijke antwoorden op deze vragen, die in wezen vragen zijn over waar mensen aan wennen en waaraan niet.
In de decennia oude literatuur over welzijn wordt de vraag gesteld of en op welke termijn mensen zich aanpassen aan grote levensveranderingen. Onderzoekers gaan jaar na jaar na hoe tevreden mensen zijn met hun leven en hoe hun levensvoldoening verandert wanneer ze worden getroffen door grote schokkende gebeurtenissen zoals echtscheiding, werkloosheid, financieel verlies, gewelddadige criminaliteit, de dood van belangrijke anderen, ernstige ziekten, huisuitzetting, enzovoort.
Wij hebben zelf bijgedragen aan deze vakliteratuur, die inmiddels honderden artikelen telt. Sommige van de vuistregels die uit dit onderzoek zijn gedistilleerd zijn opzienbarend, en vele blijven onbekend buiten de vakkringen. We baseren ons hieronder op deze algemene inzichten, waarbij we uiteraard erkennen dat er op elke regel uitzonderingen bestaan.
Ten eerste herstellen mensen wel degelijk van de dood van hun dierbaren. Het duurt ongeveer twee jaar, maar na die tijd zijn mensen ongeveer even tevreden met het leven als voor het overlijden. Ze gaan gewoon verder met hun leven. Het blijkt zelfs dat mensen bijna elke schok in hun sociale netwerk te boven komen door binnen zo’n twee jaar nieuwe sociale relaties aan te gaan. Dit betekent dat we meestal over tijdelijke eenzaamheid, werkloosheid, persoonlijke geschillen en veranderingen van carrière heen komen.
Evenzo worden mensen niet permanent gepijnigd door beperkingen van hun politieke vrijheid, reisonderbrekingen, voortdurende deugdzaamheidssignalering of het verspreiden van onwaarschijnlijke verhalen, in de eerste plaats om de eenvoudige reden dat welzijn nauwelijks met die dingen samenhangt.
Menselijk welzijn is veel meer verankerd in aspecten van het leven zoals geestelijke gezondheid, sociale status en warme sociale relaties. Vrijheid en andere ongrijpbare sociale “zaken” hebben wel invloed op deze drie belangrijkste factoren van welzijn, maar voor de meeste mensen niet veel en, zover het er toe doet, om redenen die zij niet volledig begrijpen.
Dit betekent dat hameren op het verlies van vrijheid – hoe slecht dat ook is voor de ontwikkeling van menselijke samenlevingen op langere termijn – niet de beste aanpak is als je massale steun wilt verwerven tegen de feodale elites die nu de dienst uitmaken. De aandacht op dat gebied vervliegt gewoon snel. Als politici een publiek nog steeds kunnen afleiden na twee jaar allerlei schade te hebben berokkend wat betreft hun vrijheid en sociale leven, dan geven we niet graag toe, dat ze ermee weg zijn gekomen.
Waaraan wennen mensen niet? Ze herstellen niet van achteruitgang in sociale status. Mensen komen bijvoorbeeld alleen over hun werkloosheid heen als ze een andere baan vinden of een andere rol gaan spelen die maatschappelijk evenveel waardering krijgt (zoals “huisvrouw” of “gepensioneerde”).
Op deze basis zouden wij voorspellen dat iemand die een belangrijke rol in het bedrijfsleven vervulde maar wiens bedrijf door Covid-beperkingen werd vernietigd, een hevige en blijvende wrok tegen dat verlies zal koesteren tot en tenzij zo iemand een alternatieve rol vindt die ongeveer dezelfde status heeft, omdat het verlangen naar de verloren sociale status blijft.
Die wrok zal des te heviger zijn als er een groep met een hoge status is die zij de schuld kunnen geven voor dit verlies, en waarvan zij kan hopen die (hoge) status voor zichzelf te veroveren. Permanente schade aan status gekoppeld aan het idee van het terugkrijgen ervan is krachtig. Het zorgt voor een motivatie die blijft branden.
Machiavelli deed 500 jaar geleden een soortgelijke observatie over de menselijke natuur, toen hij een heerser adviseerde over wat hij niet moest doen: “Hij moet vooral geen beslag leggen op het bezit van anderen, want een mens vergeet sneller de dood van zijn vader dan het verlies van de erfenis van de vader.”
Het inzicht dat verlies van status leidt tot blijvende wrok geldt ook voor verloren gezondheid en gemiste kansen als die verliezen in verband kunnen worden gebracht met een daadwerkelijke groep schuldigen bij wie iets (terug) te halen valt. Het idee dat er iets belangrijks is gestolen dat, als het op een of andere manier zou worden teruggegeven, het leven van dat moment aanmerkelijk zou verbeteren, is buitengewoon krachtig. Het idee dat vaccins blijvende schade hebben toegebracht aan de gezondheid, of dat mensen van hun beste jaren zijn beroofd, gekoppeld aan de aannemelijke schuld in beide gevallen van een slechte elite, zou in dit plaatje passen.
Als we deze logica volgen, verwachten we de geleidelijke opkomst en het uiteindelijke succes van een verzetsverhaal dat de massa’s “opzettelijk zijn beschadigd door een rijke elite”. Vaccinschade in het bijzonder, echt of ingebeeld, is extreem krachtig vanuit een modern narratief, omdat het aansluit bij de obsessie met het eigenbelang dat de sociale media kenmerkt en de moderne lafheid ondersteunt.
Steeds meer mensen zullen zich zorgen gaan maken dat zij gif ingespoten hebben gekregen dat hen blijvend heeft beschadigd, vooral als de bedrijven die het gif verkopen mogelijk gedwongen kunnen worden om hen voor de schade te compenseren. Obsessies over hoe iemands gezondheid is aangetast door vaccins die door anderen zijn toegediend, passen als een handschoen in de hedendaagse grievencultuur: het is persoonlijk, het nodigt uit tot ‘virtue signalling’ [pronken met deugdzaamheid, red.], het benoemt een groep schuldigen, het maakt draconische acties mogelijk, het eist herverdeling voor ieder, en het is eenvoudig te begrijpen.
Voor Team Lockdown, dat later is omgevormd tot Team Vaccin, zal het uiterst moeilijk zijn om de schuld voor de schade aan vaccins te ontlopen, vooral omdat Team Lockdown/Vaccin de beginselen van de volksgezondheid en de wetenschappelijke normen bij medische onderzoeken zo schaamteloos aan zijn laars heeft gelapt. Dat het COVID-vaccinproject het opzettelijk blootstellen van kinderen aan reeds bekende risico’s omvatte, zonder noemenswaardig en redelijkerwijs te verwachten voordeel, zal op de langere termijn zeer moeilijk te verbergen zijn voor de bevolking.
Welke afleidingsmanoeuvres men ook bedenkt, de verdenking van blijvende schade aan zichzelf en aan eigen kinderen zal blijven terugkomen, vooral omdat de grote meerderheid in de meeste westerse staten, op slinkse wijze of door bedrog, is overgehaald om deze vaccins te aanvaarden.
Bewijsmateriaal van vergrote harten, bloedstolsels, weefselbeschadiging op lange termijn, genetische verandering, misleiding van het immuunsysteem, enzovoort zullen de mensen steeds weer herinneren aan het voortdurende gezondheidsverlies dat hen is aangedaan. Schade aan hun gezondheid zal de geesten van de massa’s bezoedelen, vooral wanneer hen in de toekomst dure gezondheidsproblemen te wachten staan. Waar of niet, zij zullen vermoeden dat zij die problemen niet zouden hebben gehad als zij de vaccins niet hadden genomen.
Deze vermoedens kunnen tot de publieke verbeelding spreken. Dit kan een zucht naar wraak en compensatie opwekken. Ongetwijfeld zullen er over dit onderwerp allerlei populaire boeken verschijnen, waarover in politieke debatten door iedereen zal worden gepraat. De beleidsreactie op COVID kan en zal in de komende jaren ongetwijfeld worden afgeschilderd als het resultaat van criminele nalatigheid.
Zoiets kan lelijk worden. Zodra een bevolking er echt van overtuigd is dat ze verraden is door een elite die zowel geld als status heeft (lees: dingen te verliezen), worden de messen geslepen. We bevinden ons dan in soortgelijke historische omstandigheden als die waarin Duitsland zich in de jaren twintig bevond, waar het idee zich verspreidde dat Duitsland de Grote Oorlog had verloren door verraad van socialisten en joden. Dit werd de “Dolchstoßlegende” (de “dolkenlegende”) genoemd, en werd een verhaal dat zeer effectief werd gebruikt door je-weet-wel-wie. Velen van wie men dacht dat ze dit verraad hadden gepleegd, hebben het niet overleefd.
Een verhaal over verraad van deze strekking lijkt op dit moment onvermijdelijk. Er komt een nieuw dolkverhaal, deze keer deels omdat het waar is, en deels omdat het zowel aan de behoeften van het verzet als aan de normen van de moderne tijdgeest beantwoordt.
Hoe krachtig dit verhaal zal blijken te zijn is moeilijk te voorspellen, maar wat we wel kunnen voorspellen is op wie het meest kan worden gerekend om het luidruchtig te verdedigen: de zakenmensen die onherroepelijk hun posities hebben verloren als gevolg van de COVID-lockdowns en andere beperkingen, de jongeren en alleenstaanden die om soortgelijke redenen de beste jaren van hun leven hebben verloren, en degenen die geloven dat de vaccins hen en hun kinderen blijvende schade hebben toegebracht. Die alliantie – gesmeed in het vuur van blijvende schade aan het menselijk welzijn – zou een geduchte tegenstander kunnen opleveren tegen de schuldige COVID-elites.
* Key papers: Clark, A. E., Diener, E., Georgellis, Y., & Lucas, R. E. (2008). Lags and leads in life satisfaction: A test of the baseline hypothesis. The Economic Journal, 118(529), F222-F243.; Frijters, Paul, David W. Johnston, and Michael A. Shields. “Life satisfaction dynamics with quarterly life event data.” Scandinavian Journal of Economics 113.1 (2011): 190-211.