Op 4 maart was er plotseling wel aandacht vanuit allerlei media voor ivermectine.
De Volkskrant kopte “Bejubeld wondermiddel ivermectine doet niets tegen corona”.
Aanleiding was een onderzoek dat in Colombia werd uitgevoerd en waarvan de resultaten gepubliceerd werden in het vooraanstaande medische tijdschrift JAMA.
Het dubbelblinde gerandomiseerde onderzoek werd uitgevoerd op een relatief jonge groep patienten met milde symptomen.
Zij kregen gemiddeld 5 dagen na aanvang van de symptomen 5 dagen lang een ivermectine-oplossing of een placebo.
Opvallend was dat gedurende het onderzoek het primaire eindpunt moest worden bijgesteld omdat de placebogroep veel beter herstelde dan vooraf was ingeschat door de onderzoekers.
De eindconclusie van het onderzoek was dat ivermectine onder deze groep niet leidde tot een statistisch significante afname in de vereiste periode om symptoomvrij te zijn.
Voor iedereen die zich verdiept heeft in de onderzoeksresultaten naar ivermectine zal dit een verrassende uitkomst zijn.
U vraagt zich misschien ook af of ivermectine nu wel of niet werkt.
Daarom is het goed wat context te schetsen bij het Colombiaanse onderzoek.
De groep patienten was jong (gemiddeld 37 jaar) en gezond. Van een dergelijke groep mag verwacht worden dat zij zonder geneesmiddelen herstellen. Om een statistisch significante verbetering te krijgen bij een onderzoek zou de behandelde groep groter moeten zijn.
De benodigde tijd om symptoomvrij te zijn was voor de ivermectinegroep 10 dagen en voor de placebogroep 12 dagen.
Resultaten van een onderzoek zijn alleen toepasbaar op de bestudeerde groep. Op basis van dit onderzoek zou je dus hooguit kunnen concluderen dat het gebruik van ivermectine bij een groep jonge, gezonde mensen niet erg nuttig is.
Een ander belangrijk aspect is het opmerkelijk snelle herstel in de placebogroep. Hoe kan het dat deze groep veel sneller herstelde dan verwacht?
Opvallend is dat de hoeveelheid bijwerkingen in de placebogroep bijzonder hoog is.
In de tabel hieronder is te zien dat het percentage bijwerkingen veel hoger is dan in vergelijkbare onderzoeken.
De bijwerkingen in de ivermectinegroep en placebogroep zijn ook vrijwel gelijk zoals hieronder te zien is.
Bijwerkingen als duizeligheid, diarree, misselijkheid of wazig zien zijn bekende bijwerkingen bij de hogere doseringen ivermectine zoals gebruikt in dit onderzoek. In de regio waar het onderzoek werd uitgevoerd is ivermectine zonder recept verkrijgbaar.
Uit een rapport van David Scheim bleek de verkoop van ivermectine in de onderzoeksperiode ook hoog te zijn.
De placebogroep bleek een oplossing te hebben gekregen die qua smaak eenvoudig te onderscheiden was van de ivermectineoplossing.
Een mogelijke verklaring voor de bijwerkingen en het snelle herstel is dat de placebogroep ook ivermectine heeft gebruikt.
Tenslotte is het ook van belang om te melden dat drie van de onderzoekers gemeld hebben dat zij geld ontvangen van bedrijven als Sanofi Pasteur, Janssen, GlaxoSmitKline, Merck en Gilead. Deze bedrijven hebben geen van allen belang bij een positief onderzoeksresultaat van ivermectine.
Concluderend kan gesteld worden dat zowel op het studieontwerp als op de uitvoering van het onderzoek het nodige aan te merken is.
Ondanks deze tekortkomingen deed ook in dit onderzoek met jonge, gezonde mensen de ivermectinegroep het beter dan de placebogroep.
Dat mag in de geschetste situatie al een opmerkelijke prestatie genoemd worden
Het volledige artikel in JAMA kunt u hier lezen : https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2777389
Een uitgebreide analyse van Whiteboard Doctor kunt u hier bekijken: https://youtu.be/yynnQK6An_8